لک پوستی چیست؟
لک پوستی به بخش‌هایی از پوست گفته می‌شود که به دلایل مختلف دچار تغییر رنگ شده و متفاوت از رنگ معمول پوست هر شخص دیده می‌شوند. این لک ها به دلیل وجود رنگدانه هایی به نام ملانین در اثر برخورد نورآفتاب با پوست ممکن است به وجود بیاید.
لک‌های پوستی طیف وسیعی از عارضه‌های پوست را دربر می‌گیرند و می‌توان گفت از شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات پوستی محسوب می‌شوند.این لک ها به صورت مادرزادی با نوزاد متولد نمی‌شوند، بلکه دراثر عوامل مختلف روی پوست تشکیل شوند.
لک‌های پوستی انواع بسیار متنوعی دارند که راه‌های درمان هریک از آنها و عوامل ایجادشان کاملا متفاوت است. بنابراین باید پیش از درمان یا حتی پیشگیری نوع لک را شناسایی کرد.
دلایل ایجاد لک صورت چیست؟
تغییر رنگ پوست یا می تواند به صورت ژنتیکی و یا می تواند به صورت اکتسابی در اثر تماس با نور خورشید باشد. عوامل زیادی در بوجود آمدن لک صورت دخیل هستند. از جمله سوء تغذیه، اختلالات هورمونی، مواد شیمیایی، عفونت های موضعی، بدخیمی های پوستی، بارداری و… اما بیشترین نوع لک صورت لک های ناشی از نور آفتاب می باشد. پیدایش لک می تواند در اثر کمبود ویتامین ب ۱۲، کمبود ویتامین آ و اسید فولیک باشد.
– ژنتیک
علت ایجاد لک صورت در برخی افراد می تواند وراثتی باشد. بدن انسان می تواند دو نوع ملانین به نام های یوملانین و فئوملانین تولید کند. نوع ملانینی که بدن تولید می کند به یک ژن کلیدی در بروز کک و مک ها به نام MC1R بستگی دارد. یوملانین از پوست در برابر پرتو های مضر فرا بنفش محافظت کرده و در افراد دارای پوست، مو و چشمان تیره تولید می شود. رنگدانه فئوملانین در افرادی تولید می شود که دارای پوست، مو و چشمانی با رنگ روشن تر هستند.
– نور خورشید
قرار گیری طولانی مدت در معرض نور خورشید سبب افزایش ملانین (رنگدانه قهوه ای پوست) و ملانوسیت ها (سلول های ملانین) شده و در نتیجه آن لک صورت به وجود می آیند.
انواع لک های پوستی:
کک و مک Freckles
کک و مک‌ها شایع‌ترین نوع لک‌های پوستی هستند. این لک ها در افراد مختلف با نژادهای متفاوت و رنگ پوست تیره یا روشن دیده می‌شود. این لک‌ها معمولا بین یک تا دو میلیمتر هستند و به رنگ‌های قهوه‌ای کمرنگ، قهوه‌ای پررنگ، سیاه، قرمز، زرد یا برنز دیده می‌شوند. کک و مک‌ها که از انواع لک‌های پوستی ناشی از آفتاب هستند، خود دو نوع دارند که عبارتند از:
-اپیلایز:
اپیلایز نوع کم اهمیت تر کک و مک محسوب می‌شود و اینکه در افرادی با پوست روشن رایج‌تر است. معمولا در فصل تابستان شدت می‌یابد و در فصل زمستان کم‌رنگ‌تر می‌شود یا کامل از بین می‌رود. این نوع کک و مک در بزرگ‌سالان قرمز یا قهوه‌ای کمرنگ است و در کودکان برنزه و تیره‌تر. زمینه وراثتی در این کک و مک بسیار موثر است. نور خورشید مهمترین عامل تشکیل کک و مک و زیاد شدن آن است. استفاده از کرم‌های ضد آفتاب استاندارد در کاهش این عارضه تاثیر بسیاری دارد.
-لنیتایز:
این نوع کک و مک معمولا در افراد مسن ایجاد می‌شود. مجاورت طولانی مدت با آفتاب در سنین جوانی و عدم استفاده از کرم‌های محافظتی یا تجهیزات مهم در این مواقع، تشکیل لک‌های تیره قهوه‌ای روی صورت و لک‌های بزرگ روی پوست سر و دست‌ها در سنین پیری را به همراه دارد. عوامل وراثتی نیز در تشکیل این نوع کک و مک موثر است.
لک بارداری یا ملاسما Melasma
این لک‌ها از نوع لک‌های هورمونی هستند که به دلیل تغییرات هورمونی دوران بارداری ایجاد و تشدید می‌شوند. در اوایل بارداری کوچک و کمرنگ هستند و به‌تدریج بزرگتر و پررنگ‌تر می‌شوند. این نوع از لک‌های پوستی نیز با عامل وراثت و ژنتیک تشدید می‌شوند. قرارگرفتن مقابل نور خورشید نیز این لک‌ها را تشدید میکند. مصرف قرص‌های ضد بارداری نیز باعث لک‌های مشابه لک‌های بارداری می‌شود. این لک‌ها معمولا یک سال پس از پایان بارداری کاملا بهبود می‌یابد. همچنین مدتی پس از قطع مصرف قرص‌های بارداری محو می‌شود.
لک زخم
ممکن است پس از بهبود انواع زخم، اعم از بریدگی، سوختگی، ساییدگی و خراش‌های عمیق لکی در اثر آن روی پوست باقی بماند. این لک بسته به جنس پوست و توانایی سلول‌های آن، نوع و عمق زخم، زمان بهبودی میتواند پررنگ یا کمرنگ باشد. گاهی نیز لک زخم روشن‌تر از بخش‌های دیگر پوست خود را نشان می‌دهد مانند اسکار بخیه. درمان این لک‌ها بسته به اندازه و عمق‌شان سریع یا زمان‌بر خواهد بود.
لک آکنه
این لکه‌ها معمولا در اثر آکنه ایجاد می‌شود. به این معنی که اثر آکنه حتی پس از بهبود روی پوست می‌ماند و ظاهری نازیبا پیدا میکند. لک آکنه معمولا قهوه‌ای یا قرمز است. اگر جوش‌ها به خودی خود بهبود نیابند و به اصطلاح دستکاری شده باشند لک باقی‌مانده از آنها بزرگتر خواهد بود. هرچه جوش‌ها بزرگتر باشند، دیرتر درمان شوند یا از نوع کیستی و چرکی باشند اثر آنها بیشتر بوده و دیرتر درمان می‌شود. برای درمان لک جوش از لایه‌بردارها کمک می‌گیرند.
لک قارچ پوستی:
این لک‌ها که بیشتر در تنه، گردن و اندامی پایینی بدن دیده می‌شوند تا صورت، در سنین مختلف ظاهر شده و معمولا به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره هستند.
پیسی:
برص یا پیسی نوعی بیماری با زمینه ژنتیکی یا وراثتی است که در سنین مختلف بروز میکند. در این بیماری که سرعت انتشار بالایی هم دارد، لکه‌هایی با رنگ کاملا روشن‌تر از پوست با ابعاد بزرگ ایجاد می‌شود.
درکنار موارد ذکر شده باید به لک‌های ناشی از آلرژی‌های مختلف غذایی و محیطی، لک‌های باقی مانده از برخی بیماری‌ها مانند آبله‌مرغان، لوپوس و تفلیس نیز اشاره کرد.
لک‌های پوستی معمولا خطرناک نیستند و عوارض خاصی به دنبال ندارند. لک‌ها بیشتر آسیب جدی به زیبایی وارد میکنند تا سلامت جسمی. البته باید در این بخش شرایط انواع خال‌ها را با زخم‌ها جدا دانست. چرا که گاهی برخی خال‌های پوستی که ممکن است خطرناک هم باشند با لک‌ها اشتباه گرفته می‌شوند.
استفاده از داروهای ضدلک و کرم های لایه بردار هم با تجویز پزشک میتواند در درمان این لک ها مؤثر باشد. اما، در صورتی که دارو مؤثر نباشد لایه برداری و لیزر میتواند بطور نسبی و نه بطور کامل و صد در صد، لک ها را کم رنگ یا محو کند. احتمال برگشت لک های پوستی زیاد است، ولی درصورتی که شخص به خوبی از ضدآفتاب ها استفاده کند و مراقبت های لازم را انجام دهد، احتمال بازگشت این لک ها بسیار کاهش می یابد.
گاهی اشخاص غیرمتخصص یا آرایشگاه ها، برای درمان لک صورت، یک یا چند نوع کرم ضد لک را بدون توجه به علت آن تجویز میکنند . برخی از این داروها تحت عنوان داروهای گیاهی، امکان دارد دارای ترکیباتی باشند که در طولانی مدت برای پوست وضعیتی به وجود می آورند که حتی به وسیله متخصصین پوست هم غیر قابل درمان شوند.
شیوه های متعددی برای درمان لک صورت وجود دارد که پزشک بعد از بررسی های اولیه، از آن ها استفاده میکند .
استفاده از داروهای موضعی مانند هیدروکسین، تره سنیونین، اسیدهای آلفا هیدروکسی، اسید کوجیک، اسید آزلاتیک و کراترکسی ها مانند اسید ساسبک، اسید لاکتیک؛ و هم شیوه های درمانی مثل پلیگیک های شیمیایی مانند TCA، فنول، محلول جستر و پا ارم بریزن، کوتر کرایو؛ و به کارگیری لیزرهای اربیوم یاک، لیزر CO۲ و لیزر روبی مواردی هستند که پزشک باتوجه به شرایط بیمار، نوع لک و علت آن، برای درمان از آن ها استفاده میکند .
مهمترین عاملی که باعث ایجاد کک و مک می‌شود کارکرد نامنظم کبد می‌باشد. علت کارکرد نامنظم کبد که عامل اصلی ایجاد کک و مک می‌باشد بر اثر وارد شدن مواد زائد به خون و کبد بروز میکند.
مواد زائد چطور وارد خون و کبد می‌شوند؟ مصرف روغن‌های نباتی صنعتی جامد و مایع، رژیم غذایی غیر ارگانیک (غیر طبیعی)، مصرف بیش از اندازه برخی داروهای شیمیایی، استنشاق هوای آلوده میتواند از مهمترین دلایل ایجاد بروز کک و مک باشند. یکی دیگر از دلایل بروز کک و مک بعد از لیزر موهای زائد است.
درمان لک‌های پوستی
در گذشته تنها راه درمان لک‌های پوستی استفاده از داروها و ترکیبات موضعی بود. راه‌کاری که هیچ‌گاه درمانی قطعی نبود و در بهترین حالت نتیجه‌ای نسبی داشت. به همین دلیل بهترین ایده برای کنترل لک‌های پوستی پیشگیری از ایجاد آنها بود که البته گاهی به دلیل زمینه‌های وراثتی این کار نیز امکان‌پذیر نبود. اما امروزه راه‌های متعددی برای از بین بردن لک‌های پوستی از سوی متخصصان زیبایی ارائه می‌شود که نتایج کاملا محسوسی هم دارند. این راه‌ها عبارتند از
لیزر
در سال‌های اخیر استفاده از انواع لیزر با طول موج متفاوت برای برطرف کردن انواع لک پوستی بسیار رایج شده است. این روش کم‌خطر و کم‌ضرر نتایج خوبی را نیز ارائه میکند. در این روش امواج لیزر با هدف قرار دادن تجمع ملانین‌ها لک پوستی را از بین می‌برند.
میکرودرمابراسیون
درجه‌ای از میکرودرم‌ابریژن است که در آن لایه‌برداری کمی عمیق‌تر و به وسیله دستگاه میکرودرم انجام می‌شود. این کار موجب کلاژن‌سازی پوست و کاهش لکه‌های ناشی از تجمع ملانین می‌شود.
لایه‌برداری شیمیایی
استفاده از محلول‌های لایه‌بردار پوست که سلول‌های سطح پوست را جدا کرده اپیدرم را برای تولید کلاژن بیشتر تحریک میکند. استفاده از این روش نیز تاثیر خوبی دارد اما زمان‌برتر است.
کرایوتراپی
نیتروژن مایع درون لک‌ها تزریق می‌شود که منجمد شدن آنها را در پی دارد. به این ترتیب تجمع ملانین از دوست جدا و لک‌ها از بین می‌رود. این روش تهاجمی‌تر و مضرتر از روش‌های دیگر محسوب می‌شود.
البته پزشکان همچنان برای درمان لک‌های پوستی خفیف که در مراحل ابتدایی تشکیل هستند، از پمادها و کرم‌های لایه‌بردار استفاده میکنند. این روش شاید یک درمان سریع لک صورت نباشد، اما راهی کم‌تهاجم و بی‌ضررتر است.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.